Tuvalet eğitimiyle ilgili çok çeşitli uygulamalar mevcuttur. Bunlardan en doğrusu ve günümüzde kabul göreni çocuğun bireysel gelişimini ve hazır olmasıyla ilgili ipuçlarını göz önüne alarak uygulanacak “çocuk merkezli” bir eğitimdir.

Çocukların büyük çoğunluğu 18-30 aylıkken tuvalet eğitimine başlamak için gerekli becerileri kazanırken bazı çocuklar ise 4 yaşına kadar bu beceriyi kazanamazlar. Genellikle kız çocukları erkek çocuklarından daha önce mesane ve barsak kaslarını kontrol etmeyi öğrenirler. ( Kızlarda genellikle 2,5 yaş civarında, erkeklerde ise 3 yaş civarında) Önemli olan çocuğun tuvalet eğitimi için hazır olmadan bu eğitimi vermek için acele edip baskı uygulamamaktır.

Çocuğun tuvalet eğitimine hazır olduğunu gösteren bazı belirtiler vardır:

Çocuğun bu işin tuvalete yapılması gerektiğiyle ilgili sosyal bir farkındalığı kazanmış olması;

Tuvaleti geldiğinde farkına varabiliyor ve bunu konuşmasa bile işaretle anlatabiliyor olması;
Bazı basit isteklerinizi yerine getirebiliyor olması;
Gün boyunca bezi en az iki saat kuru kalabiliyor olması;
Kısa bir uykudan sonra bezi kuru kalkabiliyor olması;
Barsak faaliyetleri düzenli ve daha önceden tahmin edilebiliyor olması ( Bazı çocuklar günde 2-3 kez, bazıları ise 2-3 günde bir kez kaka yaparlar. Burada önemli olan bu aralıkların düzenli olarak tekrarlanması ve daha önceden tahmin edilebilir düzeye gelmesidir);
Bezi ıslandığında rahatsız oluyor olması;
Lazımlık veya oturağına ilgi gösteriyor olması;

İç çamaşırı giymek istiyor olması.

Yukarıda sayılan maddelerin büyük çoğunluğunu yerine getirebiliyorsa, çocuğun tuvalet eğitimine hazır olduğu söylenebilir. Aksi halde tuvalet eğitiminde birçok güçlüklerle karşılaşılabilinmektedir. Eğitime çok erken ve çok geç başlamanın bazı psikolojik etkileri olabilir. Çok erken başlamak ileride çocukta uygunsuz dışkılama problemlerine; çok geç başlamak da özgüven ve bağımsızlık becerilerinin gelişimini engellemesine neden olabilir.

Bireysel farklılıklar göz önünde bulundurulmalı, eğer çocuk eğitime tepkili yaklaşıyorsa ısrarcı olunmamalı, tekrar başlanmadan önce bir- bir buçuk ay kadar beklenmelidir.

EBEVEYN TUTUMUNUN TUVALET EĞİTİMİNDEKİ ÖNEMİ

Tuvalet eğitiminde, eğitime yön veren kişinin (genelde anne ya da bakıcı abla) tutum ve davranışları önemli bir rol oynar. Eğitime başlandığı andan itibaren tamamen olumlu, yapıcı bir tutum içinde olmak, çocuğu asla zorlamamak ve kızmamak önemlidir.  Bazı çocuklarda tuvalete oturmakla ilgili korku yaşayabilirler; bunun nedeni, içine düşme korkusu olabilir, sifonla birlikte kendilerinin de içine düşeceği ya da çekileceği korkusu olabilir ya da kendilerinden bir parçayı tuvalete bırakmakla ilgili bir korku olabilir. Bütün bu tepkilerin normal olduğunu anlamak ve yeni öğrenilen bu büyük beceri için sabır göstermek, kazaların yaşanabileceği ile ilgili hazır olmak önemlidir.

TUVALET EĞİTİMİNE BAŞLAMAK İÇİN ÖNERİLER

A.Çocuğunuzun boyuna uygun lazımlık ya da klozete uygulanabilir oturma yeri alın. En önemli özellik, çocuğun otururken ayaklarının yere değmesidir. Bu durumda barsak hareketleri başlayınca, yerden destek alabilecektir ve olası korkularına karşı güven duygusu gelişecektir. Bu konuda resimli bir kitap çok işinize yarayabilir.

B. Eğitime başlama aşamasında öncelikle ona, sıkıştığı zaman lazımlığı kullanması konusunda cesaret verin. Ne zaman isterse sizden yardım göreceği konusunda da emin olmasını sağlayın. Ara ara bezini çıkararak külotla dolaşmasına izin verin. Bu sırada lazımlık göz önünde olsun, ona ne zaman isterse oturabileceğini söyleyin ve bunu sık sık hatırlatın.
C.Tuvalet eğitimi süresince belirli bir rutin oluşturun. Bu, kahvaltıdan ve akşam yemeğinden sonra, banyodan önce ya da barsak hareketlerinin başladığı herhangi bir zaman olabilir. Buradaki amaç, bebeğin, lazımlığa alışması, onu günlük rutinin bir parçası olarak görmeye başlamasıdır.
D. Çocuğa barsak hareketlerinin nereye gideceğini anlatın. Bezine ya da külotuna kaka yaptığı zaman, onu lazımlığa oturtun, bezi onun gözü önünde lazımlık içine boşaltın. Bu durum, onun oturma ve kaka üretme arasındaki ilişkiyi anlamasına yardım edecektir. Lazımlığı tuvalete döktükten sonra sifonu ona çektirin –korkuyorsa yapmayın- kakanın nereye gittiğini görsün. Kakadan sonra giyinmeyi ve ellerini yıkamayı öğretin.

E. Gündüzleri tuvalet eğitimine başladığınızda geceleri alt bezine devam edin. Öncelikli amaç gündüz tuvalet kontrolünü sağlamaktır, sonra aşama aşama gece eğitimine başlanacaktır.

F. Her çocuk tuvalet eğitimi sürecinde ara ara altına kaçıracaktır. Ona kızmayın, cezalandırmayın. Kaslarını kullanmayı öğrenirken bu durum olağandır ve biraz zaman alabilir. Bir kaza durumunda altını temizlerken, bir dahaki sefere lazımlığı ya da tuvaleti kullanmasını ona hatırlatın.

G. Tuvalet uygun şekilde kullanıldığında başlarda şeker vermek gibi ufak ödüllendirmeler işe yarayabilir. Takdir ettiğinizi gösteren bir gülümsemeye çocuğunuzun ihtiyacı olacaktır.

H. Gündüz sorunu tamamen çözülse bile, gece kontrolü haftalar, bazen aylar sonraya kalabilir. Alt bezini çıkardıktan sonra çarşafın altına naylon bir örtü sermeniz temizliği kolaylaştıracaktır. Bu yaşta vücudu tuvalete gitmek, uyanmak için gereken olgunluğa henüz ulaşmamıştır. Bu nedenle sizin desteğinize ihtiyacı olacaktır. Bu aşamada, akşamları sıvı alımını azaltmanız, kuru gecelerin sayısını artıracaktır. Gece çişi gelir ve uyanırsa, size seslenebileceğini ona hatırlatın.

NPİSTANBUL Hastanesi- Uzman Klinik Psikologu

https://www.e-psikiyatri.com/cocuklarda-tuvalet-egitimi